گوسفندان جز پستاندارانی هستند که سیستم گوارش مخصوص به خودشان را دارند. همچنین هضم در این حیوانات به صورت دومرحله‌ای است که در نهایت به هضم کامل غذا منجر می‌شود و ویتامین‌های غذا به بدن گوسفند نیز خواهد رسید. بااین‌حال باید در نظر بگیرید که سیستم گوارش گوسفند چندین مرحله را به خودش اختصاص می‌دهد. در این مقاله ما قصد داریم که سیستم گوارش گوسفند و دومرحله‌ای بودن عمل هضم را بررسی کنیم و جزئیات مربوط به آن را نیز مورد بررسی قرار دهیم پس تا انتها همراه ما باشید.
بررسی سیستم گوارش گوسفند
دستگاه گوارش گوسفند و کلیه دام‌ها درست مثل دستگاه گوارش انسان بخش‌های مختلفی را به خودش اختصاص می‌دهد. عملکرد هر کدام از این بخش‌ها نسبت به یکدیگر نیز می‌تواند متفاوت به نظر برسد. بااین‌حال مراحل گوارش در گوسفند به شرح زیر است:
بررسی مرحله جویدن
در اولین مرحله که مرحله جویدن نام دارد، در ابتدا غذا وارد دهان گوسفند شده و روند گوارش مکانیکی از طریق دندان‌ها به‌صورت کامل رخ می‌دهد. بعدازاین غذا به‌صورت کامل جویده شده، مواد غذایی به‌جامانده به سمت گلو گوسفند در حرکت خواهند بود. از نکاتی که می‌توانیم دراین‌خصوص در نظر بگیریم این است که گوسفندانی که به‌صورت تک سُمی هستند، به‌هیچ‌عنوان در آنها عمل نشخوار صورت نخواهد گرفت. البته باید در نظر داشته باشید که جویدن و آسیاب‌کردن خوراک مصرفی نیز در گوسفندان در حالت کلی به صورت طبیعی و البته صحیح نیز انجام نمی‌گیرد. همواره ویروس‌ها و باکتری‌هایی هستند که باعث ایجاد برخی بیماری‌ها در سیستم گوارش دام می‌شوند.
بررسی بلع غذا در دستگاه گوارش دام
بعد از اینکه غذا به صورت کامل توسط گوسفند جویده و آسیاب شد، غذا از طریق بزاق دهان گوسفند حالت چسبندگی به خودش می‌گیرد. در نهایت غذا به همراه بزاق نیز به‌صورت یک‌لقمه درمی‌آید و در نهایت برای بلع آماده می‌شود. این مورد به این منظور است که لقمه به سمت گلو در حرکت خواهد بود و زمانی که به سمت گلو نزدیک می‌شود، بخش کام نرم می‌شود و بخش اپی‌گلوت و حنجره در حالت بسته قرار می‌گیرند. در این حالت تنفس گوسفند برای مدتی کوتاه کاملاً متوقف شده و لقمه نیز به بخش پشت چین‌های گلو گوسفند به‌صورت کامل نزدیک خواهد شد. این بخش در واقع به گوسفند فرصت می‌دهد تا طعم غذایی که می‌خواهد را حس کند.
در نهایت زمانی که حفره دهانی بسته شود، نسبت به خروج غذا، نیز در این بخش به‌صورت کامل جلوگیری به عمل خواهد آمد. در نهایت عضلات بخش حلق منقبض می‌شوند و لقمه نیز به بخش انتهایی گلو خواهد رسید و به سمت مری در حرکت خواهد بود. در نهایت بعد از لقمه مربوطه از طریق حرکات دودی که در طول مری گوسفند انجام می‌گیرد، لقمه به سمت معده می‌رسد سپس این موج در واقع روند انجام سیستم گوارش را تکمیل می‌سازد.
بررسی هضم دو مرحله‌ای در گوسفند
هضم دو مرحله غذا در گوسفند جز ویژگی‌های هضم منحصربه‌فرد غذا در گوسفندان در نظر گرفته می‌شود. این روش باعث می‌شود تا منابع غذایی فیبردار را گوسفند به‌سادگی مصرف کند. در ابتدا غذا به‌صورت تکه تکه وارد معده خواهد شد و سپس ترشحات آنزیم‌ها وارد غذاها می‌شود تا روند هضم صورت گیرد. سپس این روند به قدری ادامه پیدا می‌کند تا روند هضم غذا از طریق ترشح آنزیم‌ها به صورت کامل تکمیل گردد.
سپس مخلوطی از غذا بدست می‌آید که حاوی برخی باکتری‌های گوارشی است که در نهایت در پیاده سازی برخی باکتری‌ها ما می‌توانیم روند هضم آسانی در هنگام برگشت به دهان و سپس برگشت به معده نیز در نظر بگیریم. در نهایت این فرآیند جز یکی از فرایندهای پرآب است چون آب بیشتری در این مرحله جذب می‌شود و سپس باعث تشکیل مدفوع در گوسفندان نیز خواهد شد. در عین حال خوردن آب نیز برای گوسفند جهت افزایش فعالیت بیشتر آنزیم‌ها می‌تواند بسیار مفید باشد.
این مورد باعث می‌شود تا تمامی گوسفندان بتوانند روند هضم ساده‌ای را برای غذاهای مختلف تجربه کنند. چون در این فرایند ما می‌توانیم شاهد ورود بسیاری از آنزیم‌هایی باشیم که کارکرد و کاربرد بسیار زیادی را در بدن گوسفندان از خودشان نشان می‌دهند.
در نهایت اگر گوسفند غذاهایی با ارزشی از نظر ویتامین مصرف کند می‌تواند به‌عنوان یک عامل مهم دراین‌خصوص در نظر گرفته شود. حال باید بدانید که هضم دو مرحله منحصربه‌فرد است و حیوانات را برای خوردن غذاهایی که برای بدن آنها مفید هستند قادر می‌سازد و باعث می‌شود تا مواد معدنی و مغذی نیز به بدن آنها جذب شود. این مورد را می‌توانیم به‌عنوان یک عامل مهم دراین‌خصوص در نظر بگیریم.
چه مواردی باعث اختلال در گوارش گوسفندان می‌شود؟
موارد بسیار زیادی ممکن است رخ دهد و باعث اختلال در روند هضم غذا شود، بااین‌حال این موارد شامل بخش‌های زیر است:
- اولین مورد تب برفکی است و بیماری‌های دیگر شامل تب نزله‌ای و التهاب حفره دهانی نیز هستند.
- وجود دندان‌های نامناسب و البته غیرطبیعی نیز می‌تواند در این خصوص بسیار تاثیر گذار باشد. البته نامنظمی دندان ها را نیز می توانیم در این خصوص در نظر داشته باشیم. وجود برخی از اختلال‌های فکی و گونه‌ای نیز می‌تواند بر روی روند هضم غذا در گوسفندان بسیار تاثیرگذار باشد.
- تورم فک و همچنین شکست فک نیز از جمله دیگر موارد است که بر روی هضم غذای گوسفند تأثیرات بسیار زیادی نیز دارد. وجود برخی از ناهنجاری‌های فکی مادرزادی به‌عنوان یک عامل مهم نیز دراین‌خصوص در نظر گرفته می‌شود. چون اگر گوسفند دارای این ناهنجاری‌ها به‌خصوص در ناحیه فک و دهان باشد، ممکن است در هنگام خوردن و هضم غذا نیز دچار مشکل شود و شما باید به این مورد توجه داشته باشید. البته باید بدانیم که بخش‌های مختلف گوسفند به ما این طرز فکر را می‌دهند که بر اساس ساختار و ظواهر گوسفند باید چه نوع غذایی را مصرف کند.
- آبسه دهان نیز می‌تواند بسیار برای گوسفند آزاردهنده باشد بااین‌حال توجه به این بیماری‌ها می‌تواند باعث جلوگیری از بروز بسیاری از اتفاقات شود. همیشه سعی کنید هر چند هفته گوسفند را معاینه کنید. وجود برخی از بیماری‌ها مثل آبسه‌های دهانی به مراتب باعث آزار و اذیت گوسفند می‌گردد. نکته مهمی که باید در نظر بگیرید این است که رعایت بهداشت برای گوسفند از اهمیت بسیار بالایی برخوردار خواهد بود، و فرد دارنده گوسفند از مشکلاتش رهایی خواهد یافت.
میزان آب مصرفی گوسفند برای هضم غذا چه مقدار است؟
- عوامل مختلفی را می‌توانیم در خصوص مصرف آب گوسفند در نظر بگیریم که بسیار هم تأثیر گذار هستند. برخی از موارد شامل نوع غذایی است که گوسفند مصرف می‌کند. درصورتی‌که گوسفند از غذای سبز و البته تر استفاده کند چیزی در حدود 25 الی 40 لیتر آب نسبت به غذایی که تر نیست باید مصرف کند. البته این تفاوت نسبت به غذای خشک می‌تواند از 50 لیتر شروع شود و تا 80 لیتر نیز ادامه یابد و باید به این امر توجه داشته باشید چون از اهمیت بسیار بالایی نیز برخوردار است و توجه به آن نیز خالی از لطف نخواهد بود.
- میزان دمای هوا و درجه حرارت محیط نیز بر روی مصرف آب گوسفند به طور کامل تأثیراتی دارد.
- حال باید در نظر داشته باشید که اگر آب به صورت مناسب مصرف شود، گوسفند دچار مشکلات خاص نمی‌شود. به‌هیچ‌عنوان در هنگام مصرف غذا گوسفند نباید دچار تشنگی شود. این مورد باعث می‌شود تا گوسفند دچار برخی از بیماری‌های خطرناک شود و روند پرورش گوسفند را نیز به هم خواهد زد و باید به این امر توجه کامل و کافی داشته باشید.
بررسی نکاتی دیگر
در حوزه سیستم گوارش گوسفند معمولاً عناصر بسیار زیادی دخیل هستند. این عناصر می‌توانند بر روی روند پرورش گوسفند نیز تاثیرات مفیدی را از خودشان نشان دهند. بااین‌حال باید در نظر داشته باشید که سیستم گوارش گوسفند از یک سری شرایط و قوانین تبعیت می‌کند. این قوانین و البته شرایط به‌عنوان عناصر مهم در پرورش گوسفند به‌حساب می‌آیند. در نهایت مصرف آب به مقدار مناسب نیز می‌تواند کمک کند تا روند هضم غذا به‌صورت کامل و در بالاترین سرعت ممکن در بدن گوسفند انجام گیرد.
مقدار جیره غذایی که برای گوسفند در نظر گرفته می‌شود باید متناسب با نیاز او نیز باشد، البته ساختار مواد غذایی را نیز باید در نظر بگیریم و از افراط وتفریط نیز به‌صورت کامل پرهیز کنیم. بااین‌وجود توجه به این نکته نیز بسیار ضروری است که استفاده از به‌اندازه کافی نه‌تنها برای گوسفند مفید است؛ بلکه بر روی اعضای بدن آن نیز تأثیرات بسیار مثبتی دارد. البته روند پرورش گوسفند نیز در این امر ممکن است دخیل باشد.
نتیجه‌گیری
در این مقاله ما سیستم گوارش گوسفند و دومرحله‌ای بودن عمل هضم را بررسی کردیم و جزئیات مربوط به آن را نیز مورد بررسی قرار دادیم. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که سیستم گوارش گوسفند به‌صورت دومرحله‌ای است و این دومرحله می‌تواند بر روی سلامتی گوسفند نیز تاثیرات مثبتی داشته باشد. با این حال توجه به نکاتی که در روند پرورش گوسفند تاثیردارد بسیار مفید نیز خواهد بود. حال باید در نظر داشته باشید که مصرف غذا با ویتامین بسیار زیاد بر روی کیفیت محصولات گوشتی گوسفند نیز تاثیر دارد.
