باج گیری جنسی سکانسی تلخ در نقشی واقعی
افشاگری آزارهای جنسی در سینمای کشورمان ماجرای تازه ای نیست! این قصه پر غصه نخ نما شده تا مدتی تیترهای اصلی رسانه‌ها می‌شود، بعد در بایگانی اذهان عمومی خاک می‌خورد تا نوبت به خشونتی دیگر برسد. این بار اما نه یک نفر بلکه ۳۰۰ تن از زنان سینماگر کشورمان دست به قلم شده و در بیانیه‌ای برای رسیدگی به خشونت جنسی و جنسیتی تشکیل کمیته‌ای مستقل در خانه سینما را خواستار شدند.
گروه ایرنا زندگی – ماجرا به خلاهای قانونی موجود برای رسیدگی به خشونت‌هایی از این دست باز می‌گردد. خلایی که می توانست با تصویب لایحه «حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت» پر شود. اما این لایحه بعد از سالها بررسی و دست به دست شدن در انتظار اجرایی شدن مانده است. حالا هم بیش از یک سال است که لایحه «حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت» دوباره به مجلس رسیده اما بر خلاف تصورها مجلس یازدهم تاکنون ایستگاه پایانی این لایحه نبود. در چنین شرایطی و در خلاء قانون حمایتی ویژه حمایت از زنان در برابر خشونت، این بار ۳۰۰ تن از زنان سینماگر کشورمان در بیانیه‌ای به خشونتهای جنسی و جنسیتی علیه زنان در سینمای ایران اعتراض کرده و خواستار تشکیل کمیته‌ای برای گزارش و رسیدگی به این خشونتها شده‌اند. واکنش ها به این ماجرا اما انفعالی نبود. خانه سینما و انجمن بازیگران سینمای ایران ضمن صدور بیانیه‌های جداگانه‌ای، «هرگونه خشونت احتمالی به ویژه خشونت جنسی در شیوه‌های گوناگون آن در فرآیند فعالیت‌های هنری- فرهنگی» را محکوم و برای مقابله با آن اعلام آمادگی کردند. دبیر ستاد حقوق بشر ضمن اعلام آمادگی قوه قضائیه برای رسیدگی به شکایات در حوزه خشونت علیه زنان، ابراز امیدواری کرد تا لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت، هرچه سریعتر به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.
*** این درد دیگر نقش نیست
این بار چهره‌هایی که بارها بر پرده نقره‌ای سینما دیده‌ایم و با آنها خندیده‌ایم یا گریه کرده‌ایم در نقش واقعی خود ظاهر شده‌اند و از انواع و اقسام آزارها و خشونتهای کلامی و غیر کلامی در فضای کاری شان سخن گفته اند؛ حرفهایی که بر گلایه ها و افشاگری نفرات قبلی که به شکلی تک به تک هر از چند گاه خسته و درمانده از چنین فضایی درد دلهایشان را در شبکه های اجتماعی و یا مصاحبه با رسانه ها فریاد می‌کردند تا شاید فریادرسی بیابند. ترجیع بند بیانیه این زنان سینماگر فقدان مرجع و قانونی برای شکایت از خشونت‌هایی است که در محل کار بر آنها می رود. در بخشی از این بیانیه با اشاره به خلاهای قانونی و همچینن آگاهی بخشی درباره حقوق این افراد در قراردادهای کاری آمده است« نهادی نظارتی که از افرادی آموزش‌دیده در مسئله خشونت جنسی و آزار کلامی تشکیل شده باشد وجود ندارد که با آگاهی به بایدها و نبایدهای رفتاری افراد فرادست نسبت به فرودست در یک پروژه و با حساسیت لازم، موارد تخلف را بررسی کند.
*** حداقل هزینه برای خشونت‌گر!
روند شکایت از هر نوع خشونت و تجاوز در پشت صحنه سینما نه در قراردادهای کاری ذکر شده و نه از طریق اعلان‌های عمومی به زنان گفته می‌شود که در شرایط اعمال زور، خشونت و باج‌گیری عاطفی و جنسی و آزارهای کلامی و توهین و تحقیر از طریق چه سازوکاری باید اقدام قانونی کنند. در واقع زنان شاغل در بخش های مختلف تولید آثار سینمایی و تلویزیونی نمی‌دانند در صورت شکایت از فرد خاطی چه حمایت‌هایی شامل حال آنها می‌شود و سال‌هاست که اصناف و اتحادیه‌ها، جرایمی چنین سنگین بر جان و روان زنان را در پشت درهای بسته و با میانجی‌گری بین قربانی و خشونت‌گر حل و فصل می‌کنند، البته با حداقل هزینه برای خشونت‌گر.»
*** کمیته مستقل چه خواهد کرد؟
روند دنباله‌دار این خشنوت‌ها و آسیب دیدن زنان از نظر روحی و روانی و از دست رفتن جایگاه شخصی و اجتماعی شان بود که در نهایت منجر به خواسته تشکیل کمیته مستقل در خانه سینما برای رسیدگی به این جرائم شد. حال سوال اینجاست که این گروه با چه ساز و کاری قرار است از تکرار تجربه های تلخ قبلی پیشگیری کند.
طبق آخرین اظهارات این کمیته متشکل از افراد آموزش دیده خواهد بود. با فعالیت این گروه سازوکار گزارش‌دهی در دسترس قرار می گیرد. در فرآیند بررسی، نام راوی را محفوظ نگه می دارد و امنیت راوی را در فرآیند بررسی تضمین می کند. همچنین در اختیار گذاشتن وکیل و دادن مشورت حقوقی به راویان گزارش‌ها جهت داشتن امکان دست بردن به انتخاب پیگیری قانونی یکی دیگر از دستور کارهای این سیستم خواهد بود.
*** واکنشهایی که انفعالی نبود
بیانیه زنان سینماگر کشورمان واکنشهای متعددی را از سوی نهادهای مختلف جامعه برانگیخته است. خانه سینما و انجمن بازیگران سینمای ایران ضمن صدور بیانیه‌های جداگانه‌ای، «هر گونه خشونت احتمالی به ویژه خشونت جنسی در شیوه‌های گوناگون آن در فرآیند فعالیت‌های هنری- فرهنگی» را محکوم کردند. در بیانیه خانه سینمای ایران آمده است:«خانه سینما به عنوان جامعه اصناف سینمای ایران هر گونه خشونت احتمالی به ویژه خشونت جنسی در شیوه‌های گوناگون آن در فرآیند فعالیت‌های هنری- فرهنگی را محکوم می‌کند و شورای صیانت به استناد وظایف و اختیارات خود مندرج در اساسنامه خانه سینما، مسئولیت رسیدگی به هر گونه رفتاری مغایر با شئون فرهنگی و اخلاق حرفه‌ای اهالی سینما را بر عهده دارد. خانه سینما رسیدگی و پیگیری در خصوص احقاق حقوق کلیه افراد فعال در صنعت فیلم ایران که مورد هر گونه خشونت رفتاری قرار گیرند را از وظایف ذاتی خانه سینما می‌داند و در انجام آن از هیچ گونه اقدامی پرهیز نخواهد کرد. بدیهی است رسیدگی به این موضوعات با رعایت مطلق محرمانگی صورت خواهد گرفت.»
*** پالایش در پشت صحنه
شورای مرکزی انجمن بازیگران سینمای ایران نیز در واکنش به بیانیه‌ای که جمعی از فعالان زن سینما در پی برخی خشونتهای جنسی و جنسیتی در پشت صحنه سینما منتشر کردند، نوشت:«پالایش فضای فرهنگی سینمای پرافتخار ایران و تحقق روابطی عاری از خشونت و نابرابری جنسیتی در محیط سینما امری بسیار دشوار بوده که تنها و تنها از طریق اصلاح و تقویت تشکل‌ها و انجمن‌های صنفی و همکاری و همفکری همه اعضای صنوف سینمایی امکانپذیر خواهد بود، بر همین اساس هیئت مدیره انجمن بازیگران سینمای ایران از حضور و همکاری اعضای فرهیخته انجمن و پیشنهاد و طرح و برنامه عملی آنان برای ریشه‌کن ساختن هرگونه ناهنجاری در سینمای کشور صمیمانه استقبال می‌کند و از همه بازیگران به ویژه زنان بازیگری که مورد خشونت و تعرض جنسی قرار گرفته‌اند، درخواست می‌کند بدون واهمه از نام و عنوان و جایگاه افراد، شکایات خود را از طریق شورای صیانت خانه سینما تا صدور و اجرای حکم پیگیری نمایند.»
*** حمایت دبیر ستاد حقوق بشر از زنان سینما گر
علاوه بر این کاظم غریب‌آبادی معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران، در واکنش به اظهارات درخصوص اعمال خشونت علیه برخی بازیگران زن در عرصه سینما گفت: «عرصه هنر، از آنجا که جزئی مهم از فرهنگ است، باید به دور از هرگونه آسیب باشد و کسانی که در این عرصه فعالیت می کنند، باید به مسئولیت سنگین خود در قبال جامعه واقف باشند.» آسیب پذیری بیشتر زنان در این عرصه باعث شد تا دبیر ستاد حقوق بشر تاکید بیشتری بر محافظت از این قشر داشته باشد: «از زنان باید به دلیل اینکه بیشتر در معرض آسیب پذیری قرار دارند، در عرصه هنر و بویژه سینما حمایت و محافظت شود.»
غریب آبادی ضمن تاکید بر کرامت انسانی و حفظ حریم خصوصی افراد و ضرورت ایجاد امنیت روانی و شخصیتی برای زنانی که خواهان فعالیت در عرصه اجتماعی و فرهنگی هستند، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای صنفی در حوزه سینما خواست تا سازوکارهایی را طراحی کنند که زنان بتوانند بدون دغدغه در حوزه سینما فعالیت کنند و چنانچه با هرگونه خشونتی مواجه شدند، فورا به آن رسیدگی شود. دبیر ستاد حقوق بشر ضمن اعلام آمادگی قوه قضائیه برای رسیدگی به شکایات در حوزه خشونت علیه زنان، ابراز امیدواری کرد تا لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت، هرچه سریعتر به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.
*** معاونت زنان نهاد ریاست جمهوری؛گوش شنوای مطالبات
«انسیه خزعلی» معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری هم از زنان هنرمند و دردمند دست‌اندرکار سینمای ایران برای حضور در نشستی در محل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به‌منظور طرح مسائل و مشکلات خود و تبیین راهکارهای عملیاتی برای صیانت از شأن و منزلت این زنان هنرمند، دعوت کرد. خزعلی با انتشار مطلبی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «جایگاه زنان در هنر سینما و حضور موثر آنان، لزوم صیانت از شأن والای این هنرمندان را طلب می‌کند. لذا خلا قوانین و دستورالعمل‌ها و حمایت‌های لازم نباید حضور مفید و ارزشمند زنان در عرصه هنر هفتم را مخدوش کند.»
*** مبارزه با فساد یک شعار باقی نمی ماند
معاون امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری با دعوت از زنانی که در این عرصه دردمند هستند از آن ها خواست تا این نهاد را گوش شنوایی برای مطالبات شان بدانند:« همانطور که طی چهار دهه از انقلاب، زنان ما دوشادوش مردان در ارتقای علم، اقتصاد، سیاست و فرهنگ این مرز و بوم تلاش کردند و وجود ضوابط و ارزش‌ها و قوانین، توانسته است یکی از سالم‌ترین و امن‌ترین محیط‌های اداری را در حیطه مسائل اخلاقی برایشان خلق کند. دولت مردمی نیز با شعار “مبارزه با فساد”، خود را موظف به برخورد با هرگونه فساد و تعدی اعم از اداری، مالی و اخلاقی می‌داند و هیچ‌گونه اغماضی را در این مسیر برنمی‌تابد.»
خزعلی ادامه داد: «معاونت زنان و خانواده بر خود لازم می‌داند که گوش شنوای مطالبات زنان هنرمند در عرصه سینمای ایران باشد و با دعوت از این عزیزان و با همکاری نهادهای مسئول و متولی برای طراحی سازوکار لازم صیانت از شان و منزلت زنان در این حوزه یاری می‌رساند. لذا از بانوان هنرمند و دردمند این حوزه دعوت می‌شود در نشستی که در محل معاونت تشکیل می‌شود، شرکت؛ و مسائل و مشکلات این حوزه را مطرح و در تبیین راهکارهای عملیاتی مشارکت نمایند.»
در این میان مجلس شورای اسلامی هم وظیفه دارند لایحه «حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت» را هر چه زودتر به ثمر برسانند. لایحه ای که اگر لباس قانون بپوشد شاید بخشی از این اتفاقات ناخوشایند از جامعه رخت بربندد و در صورت رخداد هم می توان به برقراری عدالت و مجازات متخفلان امیدوارتر بود.
آخرین بروزرسانی سایت: 1400-12-18 19:40
