آیا روابط عمومی ها در نهادها و سازمان ها پویا و موثرند

تهران- ایرناپلاس- اطلاع‌رسانی یکی از وظایف روابط عمومی‌هاست اما از کارکردهای اصلی آنها، برقراری ارتباط با مردم برای آگاهی از مشکلات است تا از این راه،‌ در جهت رفع مشکلات برنامه‌ریزی کنند؛ اما آیا اکنون چنین کارکردی دارند؟

به گزارش ایرناپلاس، روابط عمومی‌ها در زندگی مردم تاثیر زیادی دارند، هرچند شاید زیاد دیده نشوند، اما می‌توانند در بسیاری از موارد روند یک اقدام را برای مردم و رسانه تسهیل کنند و اگر نظر عکس داشته باشند می‌توانند مانع برخی اقدامات شوند.
چندی پیش محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه روابط عمومی باید در حل مشکلات کمک‌کننده باشند و در هم‌پوشانی با افکار عمومی کار اطلاع‌رسانی را انجام دهد، گفت: اگر روابط عمومی‌ها پویا و موثر باشند و مشکلات سطح جامعه را به خوبی منعکس کنند، مشکلات برطرف خواهد شد.
تاکید اسماعیلی به این دلیل است که این روزها، اقدامات روابط عمومی‌ها محدود به انتشار اخبار موفقیت‌های سازمان و نهادی است که در آن فعالیت می‌کنند و کمتر شاهد تلاش این گروه برای حل مشکلات اجتماعی و مردم هستیم.

در این زمینه معصومه نصیری مدرس و پژوهشگر سواد رسانه‌ای و معاون باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سواد رسانه‌ای یونسکوِ ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایرناپلاس با تاکید بر لزوم ارائه آموزش به‌روز و تخصصی، به نقش روابط عمومی در صورت داشتن رویکرد تخصصی در حل مشکلات اجتماعی اشاره کرد.

ایرناپلاس: عملکرد روابط عمومی‌ها در سال‌های گذشته را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا توانسته‌اند مسئولیت یک روابط عمومی را به خوبی اجرا کنند؟
نصیری: عملکرد روابط عمومی‌ها اساسا در بیشتر سازمان‌ها از آنچه که به عنوان رسالت این گروه در نظر گرفته می‌شود و قاعده حرفه‌ای آنهاست، دور شده؛ این فاصله به‌اندازه‌ای در سال‌های گذشته بیشتر شده که معنا و مفهوم روابط عمومی، دیگر در نهاد و سازمانی مشاهده نمی‌شود.
روابط عمومی باید تسهیل‌گر ارتباط برون‌سازمانی و درون‌سازمانی باشد؛ باید بتواند ارائه‌دهنده و کمک‌کننده برای شفاف‌سازی سازمان در افکار عمومی باشد؛ همچنین باید بتواند نیازهای اطلاعاتی مخاطب درباره یک سازمان و مجموعه‌هایی را که در آن فعالیت می‌کنند، بشناسد و به موقع پاسخ دهد. اما چیزی که می‌بینیم این است که روابط عمومی‌ها بیشتر بخش مجیزگویی مدیران سازمان‌ها را برعهده دارند و تلاش می‌کنند از اتفاق‌ها، پرده‌پوشی، آنها را انکار و در برابر حقایق سکوت و آنها را کتمان کنند.

ایرناپلاس: آیا روابط عمومی‌ها می‌توانند در حل مشکلات جامعه نقشی داشته باشند یا بیشتر نقش اطلاع‌رسانی را ایفا می‌کنند؟
نصیری: به طور قطع روابط عمومی‌ها می‌توانند در حل مشکلات جامعه نقش موثر ایفا کنند؛ از این منظر که روابط عمومی‌ها دارای رویکرد حرفه‌ای، نظامِ مسائلِ موجود در جامعه را بررسی می‌کنند و می‌توانند بر اساس نظام مسائل موجود در جامعه برای مدیر سازمان، برنامه کار تعریف کند؛ همچنین برای زیرمجموعه‌ها، زمینه رفع یا پاسخگویی سلسله مسائل را پیدا کنند.
اگر اینطور نباشد و نگاه روابط عمومی از درون سازمان به بیرون باشد و نتواند ارتباط دو سویه را برقرار کند و بداند که مسائل پیرامون سازمانش از افکار عمومی چه چیزی است و در رفع آنها تلاش کند، متاسفانه این اتفاق نمی‌افتد.

اگر سازمان‌هایی که بیشتر با مردم در ارتباط هستند، از مشکلات آنها مطلع باشند، یعنی بخش‌های ارتباط مردمی را در سازمان‌ها فعال کنیم و بخواهیم که مردم مسائل خود را پیرامون آن سازمان و مسائل جاری آن به روابط عمومی منتقل کنند، اتفاق خوبی خواهد افتاد؛ هرچند که اطلاع‌رسانی هم یکی از وظایف روابط عمومی‌هاست.

ارتباط روابط عمومی با مردم قطع است
ایرناپلاس: نقاط ضعف و کاستی‌های روابط‌عمومی‌ها چیست؟
نصیری: گاه روابط عمومی به شدت در خدمت سازمان قرار می‌گیرد. درست است که روابط عمومی یک سازمان وظیفه صیانت از سازمان و مدیر مربوطه را هم برعهده دارد اما اگر همه وظیفه‌ها را کنار بگذار و این، تنها وظیفه‌ای باشد که انجام می‌دهد، از کارکرد اصلی خود فاصله جدی گرفته است. به نظر می‌آید ارتباط روابط عمومی با مردم، اصحاب رسانه و تلاش برای برقراری ایجاد روابط کارشناسان با سازمان، قطع است.

ایرناپلاس: آیا مشکلات معیشتی یا مسائلی مطرح است که افراد در روابط عمومی کمتر نقش تاثیرگذار خود تاکید می‌کنند؟
نصیری: به طور قطع مسائل معیشتی بر زندگی همه صنوف تاثیرگذار است و در نوع کنشگری آنها تاثیر می‌گذارد اما یکی از دلایلی که روابط عمومی‌ها در جامعه نقش تاثیرگذار ندارند، این است که به روابط عمومی به عنوان یک بخش تاثیرگذار درون سازمان نگاه نمی‌کنیم. گاهی روند به‌کارگیری افراد در روابط عمومی‌ها به‌گونه‌ای می‌شود که می‌توان ادعا کرد بخشی از روابط عمومی‌های ما لزوما تخصص لازم را ندارند؛ در عین حال افرادی که بدنه روابط عمومی را تشکیل می‌دهند، افراد درون سازمانی هستند که باید جایی از آنها استفاده می‌شده و حالا که جایی پیدا نشده، در روابط عمومی‌ها به کار گرفته می‌شوند. نکته این است که روابط عمومی‌ها باید این نکته را در نظر داشته باشند که جایگاه آنها یک بخش تخصصی است.

لزوم توجه به تخصص‌گرایی در روابط عمومی
ایرناپلاس: برای رفع کاستی‌ها و به روز بودن روابط عمومی‌ها چه باید کرد؟
نصیری: پیشنهاد من چیزی جز تخصص‌گرایی نیست. اینکه روابط عمومی را تخصصی ببینم و به افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، اصول حرفه‌ای و به روز شده حوزه روابط عمومی را آموزش دهیم. در این روزها جایگاه آموزش درباره روابط عمومی خالی است؛ آموزش به‌روز و کارآمد نیست و دقت نظرهایی را که باید داشته باشیم، نداریم. در نتیجه خروجی کار، چیزی نیست که باید باشد.